Volgens de eerste uitspraak van 14 april 2021 kan nu ook beroep worden ingesteld tegen een omgevingsrechtelijk besluit (zoals een bestemmingsplan, omgevingsvergunning, Tracébesluit of natuurvergunning) als niet eerst een zienswijze is ingediend tegen het ontwerpbesluit. Dit betekent dat de meerwaarde van de zienswijzeprocedure (mogelijkheid tot aanpassen van een omgevingsbesluit vóór de definitieve vaststelling) vermindert.

Volgens de tweede uitspraak van 4 mei 2021 is de toegang tot de bestuursrechter niet meer beperkt tot belanghebbenden, maar mag een ieder beroep instellen. Uiteraard kan alleen worden opgekomen voor eigen belangen.

De uitspraken zijn een rechtstreeks gevolg van een uitspraak van het Europese Hof van Justitie van 14 januari 2021 (“Varkens in Nood”-arrest). In dat arrest verklaarde het Hof dat artikel 6:13 van de Algemene wet bestuursrecht in strijd is met het Verdrag van Aarhus. Dit verdrag regelt onder meer de toegang tot de rechter in besluiten over milieu-aangelegenheden.

De nieuwe lijn van de Raad van State geldt totdat de wetgever de wet heeft gewijzigd.